Onder de Wabo zijn in het bestemmingsplan veelal “gesloten normen” opgenomen. De bedoeling is dat die gesloten normen maar op één manier kunnen worden uitgelegd en dat de gemeente bij vergunningverlening dus geen nadere afweging hoeft te maken. Overigens is er nu ook al volop discussie mogelijk over hoe een gesloten norm moet worden uitgelegd. Daarover wordt soms tot aan de Raad van State geprocedeerd. Nadeel van gesloten normen is dat een bestemmingsplan in de basis weinig flexibel is. Allerlei ontwikkelingen die ten tijde van de vaststelling van het bestemmingsplan niet zijn voorzien, worden door het bestemmingsplan tegenhouden.

De wetgever wil hebben dat de gemeenteraad onder het omgevingsplan (de opvolger van het bestemmingsplan) meer “open normen” opneemt. Daarmee is het omgevingsplan flexibeler en zijn minder bouwprojecten in strijd met het omgevingsplan. Flexibiliteit heeft echter ook een nadeel. Waar de discussie over welk gebruik is toegestaan eerst grotendeels plaatsvond bij de vaststelling van het plan, verschuift die discussie nu deels naar de vergunningverlening.

Zolang de omgevingsvergunning niet onherroepelijk is, bouwt u op eigen risico. Als het bouwplan niet in strijd is met het bestemmingsplan, is dat risico overzichtelijk. Het bestemmingsplan is immers de belangrijkste weigeringsgrond. Daarnaast kunnen omwonenden weinig nog succesvol aanvoeren om de omgevingsvergunning te vernietigen als het bouwplan niet in strijd is met het bestemmingsplan. Wanneer in een omgevingsplan echter veel open normen zijn opgenomen, dan is lastiger te bepalen of de omgevingsvergunning de eindstreep haalt. Het kan immers zijn dat de bestuursrechter een andere invulling aan de open norm geeft dan de gemeente.

Indien u toch vooraf zekerheid wilt over uw bouwplan dan kunt u een onverplichte vergunningaanvraag indienen voor een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit. U geeft in uw vergunningaanvraag aan dat u vindt dat het bouwplan niet in strijd is met de open normen van het omgevingsplan en dat daarom de omgevingsvergunning moet worden geweigerd (vandaar onverplichte aanvraag). Als vervolgens de gemeente de omgevingsvergunning weigert te verlenen omdat die niet nodig is, en dat weigeringsbesluit wordt onherroepelijk, dan kan de gemeente niet achteraf het omgevingsplan handhaven.